تصور کنید که برای نظافت یک هتل لوکس یا یک ساختمان تجاری بزرگ استخدام شده‌اید. انتظار دارید که کارفرما اطلاعات دقیقی از جنس فرش و روش‌های صحیح شست‌وشوی آن در اختیار شما قرار دهد. اما در واقعیت، اغلب این اطلاعات یا موجود نیستند یا ناقص ارائه می‌شوند. در چنین شرایطی، یک کارشناس حرفه‌ای نظافت باید خودش دست به کار شود—و شاید حتی یک فندک دم دست داشته باشد!
تشخیص نوع الیاف فرش، پیش‌نیاز انتخاب صحیح مواد شوینده، جلوگیری از آسیب به بافت فرش، و حفظ ضمانت‌نامه‌ی تولیدکننده است. در ادامه با ما همراه باشید تا با روش‌های ساده اما دقیق برای شناسایی الیاف فرش آشنا شوید؛ از آزمون سوختن گرفته تا واکنش‌های شیمیایی و تفاوت‌های ظریف میان الیاف طبیعی و مصنوعی.
🔥 تشخیص الیاف با تست سوختن؛ سریع‌ترین روش میدانی
در نبود اطلاعات دقیق، یکی از ساده‌ترین و سریع‌ترین روش‌ها برای شناسایی الیاف فرش، تست سوختن است. در این روش، یک تکه کوچک از الیاف فرش را از گوشه‌ای پنهان یا زیر مبلمان جدا کرده، با پنس گرفته و بالای یک کاغذ سفید آتش می‌زنند. توجه به رنگ شعله، بوی سوختن، دود حاصل و نوع خاکستر می‌تواند اطلاعات دقیقی از نوع الیاف ارائه دهد.
🔹 الیاف طبیعی:
-
پشم: شعله نارنجی دارد و سریع خاموش می‌شود. دود ندارد و خاکستر سیاه و پودری باقی می‌گذارد. بوی آن شبیه به موی سوخته است.
-
پنبه: با شعله نارنجی و بدون دود می‌سوزد. خاکستر نرم و خاکستری دارد و بویی شبیه کاغذ سوخته تولید می‌کند.
🔹 الیاف مصنوعی:
-
نایلون و اولفین: شعله آبی دارند و با دود سفید خاموش می‌شوند. خاکستر به صورت گلوله سخت باقی می‌ماند. نایلون بویی شبیه کرفس می‌دهد، و اولفین بویی مانند قیر.
-
پلی‌استر و آکریلیک: شعله نارنجی یا سفید دارند، دود سیاه تولید می‌کنند و خاکستر به شکل گلوله سخت و سیاه باقی می‌ماند. بوی پلی‌استر می‌تواند میوه‌ای باشد و آکریلیک بویی مانند گوشت سوخته دارد.
⚗️ تست‌های شیمیایی؛ ابزار دقیق برای موارد خاص
اگر تست سوختن به نتیجه نرسد، می‌توان از تست‌های شیمیایی بهره گرفت. این روش نیازمند مواد شیمیایی خاص و ایمنی بالا است و اغلب توسط تکنسین‌های حرفه‌ای انجام می‌شود.
-
پشم در وایتکس (کلر) حل می‌شود.
-
پنبه در اسید سولفوریک.
-
نایلون در اسید فرمیک.
-
سایر الیاف مصنوعی نیاز به مواد خاص‌تری دارند، مثل متا-کرزول برای پلی‌استر، دی‌هیدرونفتالین برای اولفین، و دی‌متیل‌فرم‌آمید برای آکریلیک.
🧪 انتخاب شوینده مناسب بر اساس نوع الیاف
شناسایی نوع الیاف تنها به‌منظور دانستن نام آن‌ها نیست؛ بلکه مستقیماً بر نوع ماده شوینده‌ای که باید استفاده شود، تأثیر می‌گذارد. مواد شوینده اسیدی برای الیاف طبیعی مثل پشم مناسب‌اند، در حالی که شوینده‌های قلیایی برای الیاف مصنوعی مانند نایلون و پلی‌استر عملکرد بهتری دارند.
اگر از شوینده‌ای با pH نامناسب استفاده شود، ممکن است بافت فرش به‌طور برگشت‌ناپذیری آسیب ببیند و ضمانت آن نیز از بین برود.
🧵 الیاف جدید و چالش‌های نوین
امروزه با الیاف جدیدتری مانند تری‌اکستا (نوعی پلی‌استر مقاوم به آب و کپک) و تنسل (الیاف نیمه‌طبیعی از چوب اکالیپتوس) نیز روبرو هستیم که تشخیص آن‌ها چالش‌برانگیزتر است و نیاز به تجربه بیشتر دارد.
حتی در برخی موارد نادر، ممکن است با فرش‌هایی روبرو شوید که دارای نشانگرهای رنگی حساس به مواد شیمیایی باشند. در یک مورد خاص، قرار دادن بطری شوینده قلیایی روی فرش باعث ایجاد حلقه‌ای نورانی شد که تنها با محلول اسیدی برطرف شد!
نتیجه‌گیری
تشخیص درست الیاف فرش، سنگ‌بنای خدمات نظافت حرفه‌ای است. یک تکنسین آگاه، تنها با مشاهده ظاهر فرش تصمیم نمی‌گیرد، بلکه با استفاده از تست‌های علمی و تجربه میدانی، بهترین راه‌حل را برای نظافت بی‌خطر و مؤثر انتخاب می‌کند. این شناخت نه تنها کیفیت کار شما را ارتقا می‌دهد، بلکه رضایت مشتری و دوام بیشتر فرش را نیز تضمین می‌کند.
